Fermuar modeli (Sistemi) nedir?
Önce bunu cevaplamak gerekir.
Fermuar sistemi gerek genel, gerekse yerel seçimlerde;seçimlere ortak olarak girecek partilerin adaylarının oluşturulacak sıralı listede çapraz olarak yer almalarıdır. Diğer bir ifadeyle listede ilk sırada A parti adayı, ikinci sırada ise B partisi adayının yer almasıdır. Liste sonuna değin bu şekilde devam eder. Ancak listede ilk sırada yer alan partinin amblemi görülür. İkinci partinin amblemi gözükmez. Bu tanım, ortak hareket eden partiler içindi.
Bir de Fermuar sistemini Kadın Erkek Eşitliği yani Cinsiyet Eşitliği açısından tanımlamak gerekir. O da aday listelerinin bir kadın bir erkek adayından oluşacak şekilde hazırlanmasıdır.
Hoş; 31 Mart Yerel seçimlere giderken, gerek iktidar gerekse muhalefet partilerinden de böylesi bir çıkış beklenmez. Ancak cinsiyet eşitliğinin siyasi temsilde görünür olması çok beklenen temel ihtiyaçlardan birisidir. Kadınlar açısından ise aday listelerinden bir kadın bir erkek aday olacak şekilde çapraz eşdeğer sayılması siyasi anlamda cinsiyet eşitlik ilkesini tamamlayıcıdır. Kısa bir süre sonra gerçekleştirilecek olan yerel seçimler de Fermuar Sisteminin uygulanması halinde siyasi temsilde kadınların yer alması, yani cinsiyetlerin eşdeğer görülmesi neticesinde Eşit temsil ilkesinin yaşama geçmesi demektir. Kadınların elde ettikleri ve bir şekilde kullanamadıkları siyasi haklarını kullanmaları demektir.
Zira kadınlar siyasi haklarına 1930 yılından itibaren çıkarılan bir dizi yasa ile önce Belediye seçimlerine katılma, sonra köylerde muhtar olma ihtiyar meclislerine seçilme hakkını almışlardır.
Seçime giderken belediye başkanları, büyükşehir belediye başkanları, belediye meclisi üyeleri, il genel meclisi üyeleri, muhtarlar ve ihtiyar heyetleri seçilecek. Bunlardan belediye meclisi, İl genel meclis ve ihtiyar heyeti üyelikleri için aday listelerinin kesinleşeceği şu günlerde kadın-erkek adayları için fermuar sisteminin uygulanacağına dair sosyal medya da haber görmek bir nebzede olsa iyiydi. Ancak fermuar sisteminin cinsiyet eşitliğini değil de partilerin eşdeğerliğini önceleyen bir uygulama olarak kabul edilmiş olduğunun görülmesi bu iyi düşünceyi de tamamen ortadan kaldırdı. Oysa yerel seçimler için aday listelerinin oluşturulacağı zaman fermuar sistemi gereği kadın adayların dikkate alınması gerektiği hep söylendi, yazıldı, ellerine rapor olarak verildi ve defalarca hatırlatıldı. Ama görünen o ki fermuar sistemi kadınlardan ziyade parti eşdeğer olarak erkek odaklı uygulanıyor ve her zaman olduğu gibi bu kez de cinsiyet eşitliği hedeflenenin dışında tutuluyor. Oysa hedeflenenlistelerin, cinsiyet eşitliğini sağlayacak listeler olması gerekir.
Sonuç olarak siyasi arenada Cinsiyet Eşitliğinin sağlanabilmesi için partiler taraflarsa; 31 Mart 2024 yerel seçimleri için hazırladıkları aday listelerini, Fermuar sistemini uygulayarak bir kadın bir erkek olacak şeklinde (çapraz)hazırlarlar.
Cemile ÖZEKER
Yorumlar kapalı.