Tarih 1 Ocak 2024;
Benzinin litresi 35,35 TL
Motorinin litresi 38,06 TL
Gaz Yağının litresi 32,49 TLiken,
3 Ocak 2024 tarihinde zamlanarak;
Benzinin litresi 37,66 TL
Motorinin litresi 40,23 TL
Gaz Yağının litresi 33,69 TLolmuştur.
Ancak 31 Ocak 2024 tarihinde de
Benzinin litresi 39,20 TL
Motorinin litresi 42,64 TL
Gaz Yağının litresi 35,32 TLolarak kayıtlara geçmiştir.
2024 yılı ilk iki ayı içinde akaryakıt için uygulanan zamların son olanı ise 15 Şubat 2024 tarihinde Benzinin litresi 42,08 TL
Motorinin litresi 45,36 TL
Gaz Yağının litresi 36,55 TLolarak gerçekleşmiştir. (Ürün birim fiyatları Edirne ili Merkez ilçe baz olarak alınmıştır.)
İlgili dönem içerisinde dünya ham petrolleri için kabul gören küresel fiyat ölçeği olan Brente göre uluslararası ham petrol fiyatı bir varil için, 3 Ocak 2024 tarihinde 78,25 Dolar iken,31 Ocak 2024 tarihinde ise 81,71 Dolar olarak kayıt altına alınmıştır. Söz konusu fiyat 15 Şubat 2024 tarihinde ise 81,40 Dolara düşmüştür.
Durum böyleyken; ülkemizde 2024 benzin, motorin ve diğer ürünlerin litre/kilogram fiyatına gelen zamdan hemen sonra her birinden alınan ÖTV ve KDV ‘de artırıldı. Böylece yapılan fiyat artışları vergi artışlarıyla birleşince şimdiye dek yapılmış en yüksek fiyat artışı ortaya çıkmış oldu. Benzer vergi artışları diğer petrol mallarına da gelmiş durumda.
Ekonomi biliminde, ihtiyaçların giderilmesinde başka mallar ile birlikte kullanılması gereken mallara tamamlayıcı mallar deniyor. Buna göre birlikte kullanılması gereken mallardan biri olmazsa ihtiyaç giderilmeden kalıyor. İki türlü tamamlayıcılıktan söz edilebilir: Zorunlu olmayan tamamlayıcılık, zorunlu tamamlayıcılık. Kahveyi ya da çayı şekerli içen birisi açısından bunların tamamlayıcısı şekerdir. Bununla birlikte şekerin olmaması halinde kahve ve çay yine de içilebilir. Örneğin şekere çok yüksek bir zam geldiğinde çayı şekerle içen kişi şekersiz içmeye yönelerek bu zammın etkisini bertaraf edebilir. Dolayısıyla buradaki tamamlayıcılık zorunlu olmayan bir tamamlayıcılıktır.
Buna karşılık benzin ve motorin, bu ürünlerle çalışan otomobiller (tarim araçları, toplu ulaşım, nakliyeciler vb) için zorunlu tamamlayıcı mal niteliğindedir. Benzin ya da motorin olmazsa, bu ürünlerle çalışan otomobiller de çalışmaz.
Traktörler, Toprak işleme makineleri, Ekim makineleri, Gübre, böcek ilacı ve organik gübre ekleme, Sulama, Hasat makineleri, Saman yapma makineleri, Sağım makineleri ve Diğerleri motorin ve benzinle çalışır. Bunlar çalışmayınca geçmişten günümüze ekonominin temeli ve toplumun beslenme kaynağı olan tarımı olumsuz etkilemekte ve çiftçiyi çok zor durumda bırakmaktadır.
Akaryakıt zamlarının etkilediği diğer bir alan ise toplu taşıma alanlarında yer alan araçlardır. Benzin ve motorinle çalışan otobüs, dolmuş, vapur, tren, uçak gibi ulaşım araçların da bu yakıtlar kullandığı için onların ücretleri de zincirleme artmaktadır. Bu artışlar otomobil sahibi olsun olmasın bütün tüketicileri olumsuz etkilemektedir. Zira söz konusu araç sahipleri her akaryakıt zammı karşısında aradaki farkı topluma yansıtmaktadırlar. Ekonomik olarak zorda olan toplum,Ulaşım ücretlerinin sürekli artış göstermesi nedeniyle de zaman zaman araç sahipleri ile karşı karşıya gelmektedir.
Benzin ve motorinle çalışan araçların yer aldığı bir diğer alan ise nakliye işlerini kapsayan nakliyeciliktir. Tır, Kamyon ve Kamyonet, Kayar Tenteli Standart, Kamyon Römork Tenteli, Kapalı Kasa Termokıng, Konteyner Taşıyıcı Treyler, Dingili Uzayabilir Özel Römork vb araçlar nakliye işlerinde kullanılan araçlarda, benzin ve motorin kullanıldığı için nakliyeciler bu zamdan etkilenenlerdir. Dolaylı olarak her türlü malın taşıma ücreti da yükseleceğinden ihtiyaç giderici mal fiyatları da artacak ve bu artışlar otomobil sahibi olsun olmasın bütün tüketicileri olumsuz etkilemektedir.
Türkiye’de tarım araçları, toplu ulaşım ve nakliye araçlarının yanı sıra yollarda bulunan binek arabaların çok büyük çoğunluğu da benzin ya da motorinle çalışmakta ve bunların sahipleri de akaryakıta gelen zamdan etkilenmektedir.
Sonuç olarak dünya petrol fiyatları 31 Ocak 2024 tarihinde 81.71 dolarken, 15 Şubat 2024 tarihinde 81,40 dolara düşmüş olması ve buna paralel olarak ülkemizde de akaryakıt fiyatlarının düşmesi gerekirken tam tersi fiyatlarda yükselişin görüldüğüdür.
Ayrıca dikkat çekici bir başka nokta ise borsa piyasalarında görüldüğü gibi, akaryakıt fiyatlarında da kısa zaman aralıklarla yapılan indirim ve akabinde gelen zamlardır.
Görünen o ki piyasalarda görülmeyen bir başka borsa daha var.
O da Akaryakıt Borsası.
Bu borsa, sıcak paraya gereksinim duyulduğu an faal olur ve borsayı faal hale getirene kazandırırken; tarım, toplu ulaşım ve nakliye araç sahiplerinin (çünkü benzin ya da motorin almak zorundalar) de kaybetmesine yol açan bir borsa..
Cemile ÖZEKER
Yorumlar kapalı.